Beşinci Renk – Kağıt

Kağıdın Renk Yönetimi Üzerindeki Etkisi

Renk yönetimi ve teknolojiden en iyi sonucu almak için nelerin kontrol edilmesi gerektiğini düşündüğümüzde normalde baskı makinesi bakımlarının düzenli yapılması, proses kontrol hedefleri ve toleransları, RIP ayarları, renk yönetimi yazılımı ve bunu gerçekleştirmek için kullanılan ölçüm cihazlarını düşünürüz. Çoğunlukla unutulan konu yukarıda bahsedilen hazırlık adımlarının küçük bir kısmı dışında üzerine baskı yapılacak kağıttır!

Kağıt Seçimi

Kağıt seçimi birçok tasarımcı için kritik öneme sahiptir ve genellikle tasarımın temel bir parçasıdır. Hem tasarım hem de üretim açısından trikromi baskıda kağıdın beşinci renk olduğunu unutmamak önemlidir. Pek çok kişi geleneksel renk yönetiminin CMYK mürekkepler ve bunların renk ayrımlarını yönetmekle ilgili olduğuna inanırken kağıdın, mürekkeplerin veya dijital baskıda tonerlerin mekanik ve kimyasal etkisi olduğu kadar, basılan ürünün son rengi üzerinde de etkisi vardır.

Kağıt konusunda yapılan ilk seçimlerin, üretim zincirinin ilerleyen aşamalarındaki etkisi çok az dikkate alınabiliyor ve bazen istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor. Seçimler genellikle fiyat, parlaklık, renk, kaplama, geri dönüşüm veya diğer niteliklere göre yapılmaktadır. Ancak, kağıt tasarımcı tarafından matbaaya doğrudan belirtilmediğinde, müşterinin genel ihtiyaçları, fiyat ve üretimin rahat yapılması açısından uygun bir kağıt belirlemek genellikle matbaacıya düşer.

Kağıt dünyasında çok şey değişti. Son yıllardaki en büyük değişikliklerden biri, çok parlak, beyaz bir kağıt görünümü vermek için birçok kağıtta Optik Beyazlatıcı Ajanların (OBA) kullanımının artması olmuştur. Kağıt üreticilerinin daha uygun fiyatlı ürünler kullandıkları ve optik beyazlatıcılar kullandıkları bilinmektedir. Gerçekte, beyazlatıcı kullanımındaki artış, içeriği değişen bir kağıda tutarlı bir görünüm sağlamak için üretim verimliliği ve müşterilerin daha düşük maliyetle daha parlak bir kağıt istemesi gibi bir dizi nedene bağlanabilir.

Diğer bir başka sorun da kağıtta istenen renk olabilir. Bazı açılardan OBA’ları istenmeyen bir renk olarak düşünsek de, tasarımcılar bazen bilinçli olarak renkli olan bir kağıdı seçerler. O zaman renk yönetimi açısından soru şu: OBA’ları hesaba katmadan kağıt rengi nedeniyle renk dengesi konusunda bir şeyler yapmamız gerekiyor mu?

İletişim

Hedeflerin ve gereksinimlerin önceden açık bir şekilde iletilmesi esastır. Tasarımcılar, kağıt üreticileri, standart oluşturan kuruluşlar ve matbaacıların hepsinin farklı dilleri ve ölçü standartları vardır. Bu nedenle, neyin talep edildiği ve neyin sağlandığı konusunda beklentilerin en başından itibaren doğru bir şekilde tanımlanması önemlidir. Bir müşteri, matbaacının belirli bir baskı özelliğini karşılamasını isterse ancak doğası gereği bu özelliği karşılamayan bir kağıt kullanılmasını isterse, bu, üretime başlamadan önce çözülmesi gereken bir iletişim sorunu haline gelir. Benzer şekilde, bir kağıt tedarikçisinin size ne verdiğini anlamak da önemlidir. Kağıt üreticileri geleneksel olarak kolorimetrik değerleri ve parlaklığı basım teknolojilerinde yaygın olarak kullanılmayan cihazları ve özellikleri kullanarak ölçmüş ve bildirmiştir. Artık birkaç kağıt şirketi basım teknolojilerinin standardı olan D50/2 derece ölçülen kolorimetrik değerleri vermektedir. Her durumda, satın alınan her malzemede olduğu gibi, satın aldığınızı düşündüğünüzün gerçekten de aldığınız ile aynı özelliklerde olduğunu doğrulamak önemlidir.

Baskı Özellikleri

Ofset baskı spesifikasyonları dünyasında “Kağıt tipi 1” veya “kağıt Tipi 5” terimlerini sıklıkla duyarız. Daha spesifik bir ifadeyle bunlar, ISO standartlarına veya SWOP ve GRACoL gibi baskı özelliklerine dayalı olarak kağıdın içeriğini, yüzeyini ve parlaklığını ifade eder. Ne yazık ki özellikle kolorimetrik amaçlar açısından orijinal spesifikasyonları karşılayan standart bir baskı kağıdı bulmak neredeyse imkansızdır. Bu amaçları karşılayan özel prova kağıtları vardır ve bunun etkisini bu makalenin ilerleyen kısımlarında tartışacağız. Dijital baskı dünyasına geçtiğimizde, ISO ve baskı spesifikasyonu amaçlarını karşılayan standart kağıtlara sahip olma ihtimalimiz daha da azalıyor. Peki o zaman matbaacı ne yapmalı?

ISO, CGATS (Grafik Sanatları Teknolojileri Standartları Komitesi) ve IDEAlliance gibi kuruluşlar bu sorunu spesifikasyon bakış açısıyla ele almak için çok çalışıyorlar. Sorunun farkına varıldığında, sorunu çözmek için iki temel yaklaşım vardır: kağıt beyazının özelliklerini değiştirmek veya alternatif olarak, genel spesifikasyon amacını karşılamak üzere belirtilen kağıt beyazını bir tolerans aralığı içerisinde dinamik olarak uyarlamak için bir yöntem belirlemek. Bu çalışma henüz tamamlanmadı ancak bu kavramların uygulanabilirliğini göstermek için araştırmalar yapıldı.

Aşağıdaki grafikte günümüzde yaygın olarak kullanılan kağıtlardaki beyazlatıcı miktarını görebilirsiniz (Grafik 1); spektral eğrideki 400 ile 440 nm arasındaki “tümsek”, beyazlatıcı ajanların etkisini gösterir. Yani Summerset gibi bir kağıt aslında hiçbir beyazlatıcı madde içermez, oldukça düz ve nötr beyazdır; oysa Newsprint ve McCoy Gloss bu tablodaki en uç örneklerdir.

Grafik 1: Yaygın olarak kullanılan kağıtlardaki beyazlatıcı miktarları

Görüntüleme Koşulları ve Kağıt

Baskının görsel olarak değerlendirmesi için uygun görüntüleme koşullarının sağlanması, renk yönetiminin önemli bir parçasıdır. Işık kabinlerine ilişkin standartlar, ISO 3664 Grafik Teknolojisi ve Fotoğrafçılık – Görüntüleme Koşulları’nın en son sürümüyle son birkaç yılda değişti. Bu sayafadaki basılı halinden görmek zor olabilir ama aşağıdaki fotoğrafta birbirinin aynısı iki ışık kabini bulunmaktadır: Birinde en son standarda uygun lambalar, diğerinde ise bir önceki standartta belirtilen lambalar var. (Resim 1) Bu durum, güncellenen ölçüm standartlarıyla birlikte, ölçülen renkler ile gözün gördüğü renkler arasındaki uyumu arttırmayı amaçlıyor.

Resim 1: Eski standarda ve yeni standarda uygun lambaları olan birbirinin aynı iki ışık kabini.

Kağıt ve Renk Yönetimi

Kağıt sorununu çözmeye yardımcı olmak için renk yönetimi sistemi hangi ek araçları sunabilir? Geleneksel olarak OBA sorununu “çözmenin” yolu onları görmezden gelmekti. Bunları görmezden gelmemizin başlıca yolu, UV ışığı keserek kağıda ulaşmasını engelleyen ve böylece OBA’ların parlatma etkisini önleyen bir filtre kullanmaktı. Bu, süreç kontrolü açısından hâlâ çok etkili bir yaklaşımdır ancak artık renk yönetiminde bir norm değildir. Bunu görmezden gelmemizin diğer yolu da sorunu kabul etmemektir.

Bugün, UV’yi ölçüme dahil ederek OBA miktarını belirleyip ve ardından UV varlığını telafi edecek şekilde ICC profilini ayarlayarak OBA sorununu çözme olasılığımız çok daha yüksek. Bazı yeni renk çözümleri, istenen aydınlatma koşulunda belirli test skalalarını bir dizi Munsell renk standardına göre değerlendirerek profil sonuçlarında ince ayar yapmanızı sağlayan Optik Beyazlatıcı Düzeltme (OBC) teknolojisini kullanıma sunmuştur. Fiziksel standartlar ve ölçülen sonuçların bu kombinasyonu, optik beyazlatıcılar için benzersiz derecede hassas bir düzeltme yapılmasına olanak tanır.

Renk yönetiminde ele alınabilecek ek bir parametre de baskının bakılacağı nihai görüntüleme koşullarıdır. Geleneksel olarak, basım sektöründe gün ışığı kullanılır (genellikle aydınlatmayı ve görüntüleme açısını tanımlayan D50/2 derece olarak tanımlanır). Sonuca ince ayar yapmanın bir yolu da, eğer nihai görüntüleme koşulu D50 değilse, kullanım noktasındaki nihai ışık kaynağını tanımlamaktır. Bu, CIE tanımlı aydınlatıcılar kullanılarak veya nihai ortamdaki aydınlatmanın fiilen ölçülmesiyle yapılabilir.

Bu makalenin başlarında şu soruyu sorduk: Kağıtta amaçlanan renk tonları hakkında bir şeyler yapmamız gerekiyor mu? Bu sorunun çok sabit bir cevabı yok. Modern renk yönetimi çözümleri, baskınızı kağıt rengini dikkate almadan kesinlikle nötr bir sonuca veya kağıt renginide hesaba katacak şekilde bir nötrlüğe yönlendirmenize olanak tanır. Bu imkan çok önemli olabilir çünkü insan gözü hızla kağıdın “beyazını” algılayacak ve kağıt üzerindeki diğer renkleri bu renge göre değerlendirecektir.

Son Söz

Kağıdın, basılı eserin son rengini birçok farklı şekilde etkilediğinin farkında olun. Prova için, prova kağıdından basılan kağıda kadar OBA içeriği miktarını dikkatli bir şekilde yönetin ve ISO’dan güncellenen baskı özelliklerini takip edin. Kağıdı ölçerken filtrelerin ölçüm cihazı üzerindeki etkisini anlayın. Beşinci renk olan kağıdı son üründe bir değer haline getirmek için artık modern bir renk yönetimi çözümünde mevcut olan tüm seçeneklerden yararlanın.