METAL DECO ve METALİZE MALZEMELER İÇİN DOĞRU SPEKTROFOTOMETRE SEÇİMİ

Küresel Geometri – 45:0 Geometri

Yansıtıcı yüzeyler ve metalik mürekkepler hem ambalaj hem de baskı uygulamalarında daha popüler hale geldikçe, renk ölçümünün tutarlı olması sorunlu olabilir. Matbaacılar ve baskılı ambalaj üreticileri, mevcut ölçüm seçeneklerini iyi bildikleri taktirde, renk tedarik zinciri içinde rengi doğru ve tutarlı olarak elde edebilmek için uygun çözümleri daha iyi seçebilirler. Bu teknik inceleme, küresel ve 45:0 spektrofotometrelerin arasındaki farkları açıklamak, hangisinin ne zaman kullanılması gerektiğini tanımlamak ve matbaaların ve baskılı ambalaj üreticilerinin kendi ihtiyaçları için hangi spektrofotometre türünün en uygun olduğunu belirlemelerine yardımcı olmak için hazırlanmıştır.

Giriş

Baskı ve ambalaj dünyasında, özellikle ürünlerin raflardaki çekiciliği veya marka bilinirliği söz konusu olduğunda farklılaşma çok önemlidir. Müşteriler ve/veya marka sahipleri, ürünlerinde canlılık ve ilgi çekiciliği öne çıkmalak için benzersiz baskı ve sonlandırma tekniklerine yöneliyor. Bu genellikle metalize veya ayna benzeri baskı altı malzemelerine baskı yapılmasıyla elde edilebiliyor. Bu, marka görünürlüğünü artırmak için etkili bir strateji olsa da, matbaacı veya baskılı ambalaj üreticileri için bazı zorluklar ortaya çıkarmaktadır.

Metalize folyo üzerinde yarı saydam mürekkepler kullanarak çarpıcı metalik görüntüler üretmek, yeni bir dizi renk ölçüm zorluğu getiriyor. Matbaacılar ve baskılı ambalaj üreticileri, marka sahibinin beklentilerini karşılamak ve mümkün olan en yüksek kaliteyi korumak için bu baskı altı malzemeleri üzerine basılan renkleri doğru bir şekilde ölçebilmelidir.

Bu teknik inceleme, yansıtıcı ve dokulu yüzeylerde renk ölçümüne yönelik teknikleri ve araçları açıklamaktadır ve bu amaçlar için küresel geometrinin etkinliğini 45:0 geometrili spektrofotometrelerle karşılaştırmaktadır. Yansıtıcı yüzeylerde renk ölçümü ile ilgili olarak iki teknoloji arasındaki farkı detaylandırmanın yanı sıra, bu teknolojilerin her biri için ideal olan uygulamaları belirlemektedir. Amaç, matbaacılara ve baskılı ambalaj üreticilerine, ürettikleri ürünler için doğru cihazı veya cihazları seçmede ve gelecekteki uygulamaları görmelerinde yardımcı olmaktır.

Küresel geometri veya 45:0: geometri arasındaki fark nedir?

Günümüzde baskı ve ambalaj endüstrilerinde kullanılan başlıca iki tip spektrofotometre vardır: Endüstri standardı geleneksel 45:0 (veya 0:45) geometrili spektrofotometreler ve küresel (veya difüze/8°) geometrili spektrofotometreler. Otomobil endüstrisi veya diğer endüstriyel uygulamalar gibi metalik yüzeylerin renk ölçümünün yaygın olduğu diğer endüstrilerde, çok açılı (Multy Angle – MA) spektrofotometreler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar, oldukça karmaşık oldukları, baskı ve ambalaj endüstrilerinde rengi doğru bir şekilde ölçmek ve iletmek için gereken kapsamın ötesinde oldukları için burada tartışılmayacaktır.

Terminoloji

Önce terimlerin ne anlama geldiğine bakalım. X-Rite eXact gibi 45:0 geometrili bir cihazda, ilk rakam aydınlatma açısını, ikinci rakam ise gözlemci açısını ifade eder. 45:0 geometrili spektrofotometrede, ışık kaynağı, ölçülen numunenin yüzeyini 45°’lik bir açı ile aydınlatır ve dedektör, yansıyan ışığı 0°’de veya nesnenin yüzeyine dik olarak algılar. 45:0 spektrofotometrenin geometrisi Şekil-1’de görülmektedir. Küresel geometrili (veya difüze/8°) bir spektrofotometre ile, ölçülecek nesne her yönden aydınlatılır ve dedektör, yansıyan ışığı ölçülen nesnenin yüzeyinden 8°’lik bir açıyla algılar.

Küresel (veya difüze/8°) bir spektrofotometre ile, ölçülecek nesne her yönden aydınlatılır ve dedektör, yansıyan ışığı ölçülen nesnenin yüzeyinden 8°’lik bir açıyla algılar. Bu, “küresel geometri” olarak da bilinir, çünkü bu cihaz küre şeklindedir ve ışığı yansıtmak ve yaymak için kullanılan oldukça yansıtıcı beyaz bir maddeyle kaplıdır.

X-Rite Ci6x gibi küresel bir spektrofotometrede küre, mükemmele yakın beyaz bir reflektördür. Aynı zamanda çok düşük parlaklıkta mat bir yüzeydir. Işık demeti kürenin yüzeyine çarptığında, ışığın %99’undan fazlası yansıtılır. Aynı zamanda kürenin mat oluşu ışığın her yöne rastgele dağılmasına neden olur. Bu işlem, saniyenin çok kısa bir bölümünde onlarca kez kendini tekrar eder ve kürenin kendisinin ışık kaynağı olmasına neden olur. Küresel bir spektrofotometrenin nasıl çalıştığı Şekil-2’de görülmektedir.

45:0 Spektrofotometre: Kullanım Örneği

Baskıları ölçerken, X-Rite eXact gibi bir 45:0 spektrofotometre, optimum ölçümler sağlamak için rengin yanı sıra parlaklık ve doku etkisini de ölçüme dahil eder. 45:0 geometrili cihazlar rengi insan gözüyle aynı şekilde algıladıkları için genellikle düzgün veya mat yüzeylerde renk ölçümü gibi uygulamalarda kullanılırlar. Bu nedenle baskı ve baskılı ambalaj işlemlerinde 45:0 geometrili spektrofotometreler tercih edilir.

Ancak ayna benzeri ve yansıtıcı yüzeylerin kullanımının artmasıyla, basım işletmeleri tarafından üretilen bu tür ürünler için her zaman ilk tercih olmayabilirler. Herhangi bir parlak yüzeyi ölçerken, 45:0 geometrili bir cihaz, Şekil 3’te gösterildiği gibi ışığın önemli bir miktarını -45°’ye yansıdığı için kaçıracaktır. Bu durum, aynı rengin parlak ve  mat yüzeyli baskı altı malzemelerine yapıldığı durumda, parlak baskı altı malzemesine yapılan baskı neticesinin daha koyu ve daha doygun görünmesinin temel nedenidir. Bu durum metalik esnek ambalaj malzemeleri, teneke kutular gibi metalik yüzeylere basılan renkler için de geçerlidir. Aynı zamanda, pazarlama malzemeleri için giderek daha popüler hale gelen metalik baskı altı malzemeleri üzerine yapılan ofset veya dijital baskılar için de geçerlidir.

45:0’lık bir cihazla kaba dokulu yüzeylerin ölçülmesi, ayna yansımasına benzer şekilde, ışığın eşit miktarda yansımaması nedeniyle ölçümde olumsuzluklar yaratır. Tekstil veya halı gibi malzemeler de dahil olmak üzere bu yüzeyler bir küresel spektrofotometre tarafından sağlanan difüze ışık ile daha doğru ölçülür.

45:0 geometrili bir cihazla mat bir yüzeyin ölçümü Şekil 4’te gösterilmektedir.

45:0 spektrofotometre yalnızca “specular excluded” (parlaklık hariç) ölçümler yapabilir, bu da basitçe yüzeydeki ve parlaklıktaki değişikliklerin ölçümü etkilediği anlamına gelir.

Küresel Spektrofotometre: Kullanım Örneği

Küresel (veya difüze/8°) spektrofotometre ile kullanıcılar, ölçülen yüzeyin parlaklık bileşenini dahil etme veya hariç tutma seçeneğine sahiptir. Teknik terimlerle buna “specular included” (parlaklık dahil) veya “specular excluded” (parlaklık hariç) denir.

Bu nedenle, küresel spektrofotometre, parlak veya ayna benzeri bir yüzeye, metalik folyo üzerine ve çok parlak yüzeylere basılan renkler için tercih edilen ölçüm cihazıdır. Metalik bir baskı altı malzemesinin yansıtma etkisi, cihazın özel olarak kaplanmış küresi içerisinde yansıtılır ve bu, dedektörün ölçmesi için yeterli miktarda ışık sağlar. Küresel cihaz yansıyan ışığı ölçebildiğinden, gözün gördüğüne çok yakın ölçümler verecektir. Örneğin, bir alüminyum kutu, metal şişe kapağı, metalik bir ambalaj veya bazı metalik mürekkepler gibi.

Tüm bunlar, pratikte küresel spektrofotometrenin çok yönlü olduğu anlamına gelir, çünkü baskı altı malzemesinin yüzey özelliklerinin etkisi olsun veya olmasın bir rengin daha doğru ölçülmesini sağlarlar.

Metalik (Yaldız) Mürekkepler

Bazı durumlarda, bir grafiği veya markayı ön plana çıkartabilmek için yaldız (metalik) mürekkepler kullanılır. Metalik mürekkepler çok çeşitli türlerde olabilir ve çeşitli pigment ve metallerden oluşur. Kalite kontrol için bir küresel geometrili spektrofotometre ihtiyaçları karşılayabilir. Uygulamada, mürekkep film kalınlığının ve baskı altı malzemelerinin önemli bir rolü vardır. Bazı durumlarda 45:0 geometri yeterli olacaktır, bazı durumlarda küresel geometri gerekli olabilir ve zaman zaman da çok açılı spektrofotometre gerekli olabilir. Deneyimli bir renk uzmanından bu konularda yardım almakta fayda vardır.

Doğru Spektrofotometreyi Seçmek

Baskı ve baskılı ambalaj firmaları, metalik folyo veya diğer ayna benzeri yüzeyler üzerinde yarı saydam mürekkepler kullanılarak basılan ürünlere ve ayrıca tekstil ve diğer pürüzlü yüzeylere baskı yapılan ürünlere yönelik artan bir talebin olduğunu görmektedirler. Bu nedenle baskı ve baskılı ambalaj firmaları marka renklerinin ve diğer renklerin doğru bir şekilde basılmasını sağlamak için giderek daha fazla zorlanacaklardır. Bu sorunu gidermenin en uygun yolu küresel geometrili bir spektrofotometre kullanmaktır. Ancak basılan tüm işlerde metalik mürekkepler kullanılmaz veya metalik yüzeylere baskı yapılmaz, bu tip işler için de kullanılacak en iyi spektrofotometre X-Rite eXact gibi 45:0 geometrili bir cihazdır.

45:0 spektrofotometre kullanarak folyo veya metal üzerindeki mürekkepleri ölçmek mümkün olsa da, elde edilen ölçüm değerleri numunenin gerçekte olduğundan daha koyu ve daha doygun olduğunu gösterebileceğinden, kullanıcılar teknolojinin sınırlamalarını anlamalıdır.

Yapılan baskılar için en uygun spektrofotometre belirlenirken, kritik ölçümlerin 45:0 geometri ile mi yoksa küresel geometri ile mi yapılabileceğini veya her iki tip cihazın da baskı tesisinde bulunmasının daha mantıklı olup olmadığını belirlemek için hem basılan işlerin hem de müşterilerin ihtiyaçları iyi analiz edilmelidir.

Şekil 5: 45:0 geometrisindeki bir cihazda, , ışık kaynağından ayna benzeri yüzeye gönderilen ışık, aynı açı ile yansıyacağı için dedektöre ulaşamayacak ve cihaz esasen “kör” olacaktır.